De nieuwe wet franchise is een feit. Nadat de Tweede Kamer twee weken geleden al akkoord had gegeven, heeft nu ook de Eerste Kamer unaniem ingestemd met de Wet Franchise. De wet gaat in per 1 januari 2021. Maar wat houdt dit in en wat zijn de gevolgen van de nieuwe franchisewet?
Franchise als samenwerking
Franchise is en blijft een samenwerking tussen franchisegever en franchisenemer. Deze nieuwe wet van staatssecretaris Mona Keijzer is tot stand gekomen om de ongelijke verhouding tussen franchisegever en franchisenemer meer in balans te krijgen en de positie van de franchisenemer te versterken. Maar de nieuwe franchisewet moet voor beide partijen werkbaar zijn.
Vier belangrijke aspecten
De wijzigingen die worden aangebracht in Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek inzake de invoering van regels betreffende de nieuwe wet franchise, richten zich met name op de volgende vier aspecten:
- Pre-contractuele uitwisseling van informatie, dus voordat het franchisecontract ondertekend is.
- Zorgplicht tijdens de samenwerking.
- Goodwill en post-contractueel non-concurrentiebeding.
- Instemmingsrecht franchisenemer.
Deze vier onderwerpen zijn enorm belangrijk voor een goede samenwerking tussen franchisegever en franchisenemer en brengen de franchiseverhoudingen meer in balans. Hieronder nemen wij per aspect de wijzigingen kort met u door.
1. Pre-contractuele uitwisseling van informatie
- Er wordt beschreven welke informatie franchisegevers en franchisenemers over en weer tenminste moeten delen voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst. Een uitgebreide toelichting over welke informatie gedeeld moet worden en wat relevant is, leest u in dit artikel.
- De precontractuele uitwisseling van informatie door franchisenemer en franchisegever dient minstens vier weken voordat de franchiseovereenkomst getekend wordt te worden verstrekt.
- Deze vier weken zijn een zogeheten stand-still periode waarin er geen wijzigingen mogen worden doorgevoerd of aanvullende voorwaarden gesteld mogen worden.
- Franchisegever mag de franchisenemer in deze periode nog niet laten tekenen of vragen om een investering zoals bijvoorbeeld entreegeld.
2. Zorgplicht tijdens de samenwerking
Hier wordt beschreven welke rechten en plichten er zijn tijdens de samenwerking. Dus ook hoe men formule wijzigingen tijdens de looptijd van de franchiseovereenkomst doorvoert.
Een tussentijdse wijziging in een lopende franchisesamenwerking is meestal positief. Want als het goed is, is een franchiseonderneming altijd in beweging en hier horen ontwikkelingen en wijzigingen bij. Maar bij het door ontwikkelen van de franchiseformule horen vaak ook nieuwe investeringen en eventuele aanpassingen door de franchisenemer. Deze positieve ontwikkelingen kunnen negatief uitpakken voor een franchisenemer. Om de franchisenemer hierbij beter te beschermen, is de franchisegever in de nieuwe wet verplicht om vooraf informatie te verstrekken aan de franchisenemer over tussentijdse wijzigingen.
Denk bij wijzigingen dan onder andere aan:
- Wijzigen van de franchiseovereenkomst of franchisehandboek.
- Strategische veranderingen of exploitatie aanpassingen. Denk hierbij aan de uitrol van een variant op de bestaande franchiseformule. (webshop/retail)
- Aanpassingen in het investeringsbedrag of de hoogte van de fee.
Belangrijk is de volgorde van de wijzigingen. De plannen van de franchisegever moeten door de organisatie voordat ze uitgerold worden. Verslaglegging en vastlegging van de afspraken en definitieve plannen betekent ook opvolging door alle franchisenemers.
Overleg tussen franchisegever en zijn franchisenemers
Franchise is een samenwerking. En samenwerken is pas succesvol als er goed overlegd wordt. De nieuwe franchisewet verplicht de franchisegever om regelmatig overleg te houden met de franchisenemers. In de wet is vastgelegd dat er minimaal éénmaal per jaar overleg moet plaatsvinden tussen franchisegever en franchisenemer. De praktijk leert dat de meeste franchiseformules dit al doen en veelal frequenter overleg hebben.
Ook is in de wet opgenomen dat franchisegevers de franchisenemers regelmatig ondersteuning moeten bieden. Net als het overleg is die ondersteuning bij de meeste franchiseformules al goed geregeld. Die ondersteuning is tenslotte de kracht van een goede franchiseformule.
Transparantie van de diverse vergoedingen
Naast het verstrekken van informatie over voorgenomen wijzigingen in de franchiseformule moet de franchisegever ook transparant zijn over de besteding van de diverse vergoedingen. Hierbij gaat het over de gangbare vergoedingen zoals voor marketingdoeleinden en bijvoorbeeld ICT. Deze toevoeging aan de franchisewet biedt een aangrijpingspunt om tot op zekere hoogte te kunnen nagaan of de gevraagde bijdragen niet onredelijk hoog zijn.
3. Goodwill en post-contractueel non-concurrentiebeding
Bij een goede franchisesamenwerking groeit de franchiseformule succesvol door. Hier plukken zowel franchisegever als franchisenemer de vruchten van. Het kan voorkomen dat de franchisegever wijzigingen in de formule wil doorvoeren waarbij de franchisenemer geen voordeel meer ervaart. Dan is het belangrijk dat de franchisesamenwerking op een goede manier beëindigd kan worden.
Duidelijkheid over de waardebepaling van de franchisevestiging
In de franchiseovereenkomst moet duidelijk staan hoe men de waarde van de franchisevestiging bepaalt op het moment dat een franchisenemer de samenwerking wil beëindigen. Bij de verkoop van de franchisevestiging aan de franchisegever kan een bepaalde rekenmethodiek worden toegepast. Maar vaak staat in het franchisehandboek en de franchiseovereenkomst een proces beschreven over de beëindiging. Zo kan vastgelegd zijn dat de waarde op dat moment door een onafhankelijke partij wordt bepaald.
Goodwill
Het komt vaak voor dat er nu weinig tot niets in de franchiseovereenkomst is vastgelegd over goodwill. De nieuwe wet franchise verplicht een duidelijke beschrijving van dit begrip. Dus hoe wordt de goodwill van de franchisevestiging tussen franchisegever en franchisenemer verdeeld bij verkoop van de franchisevestiging? De franchisegever dient vooraf na te denken over goodwill met de verschillende scenario’s en dit vast te leggen.
Concurrentiebeding
Het concurrentiebeding wat is opgenomen in de franchisewet is volledig in lijn met de bestaande jurisprudentie. Dat beschrijft o.a. dat het concurrentiebeding van de franchisenemer niet langer mag duren dan één jaar en qua gebied niet groter mag zijn dan het exclusieve werkgebied waar de ondernemer actief was.
4. Instemmingsrecht voor franchisenemers
De franchisegever heeft de voorafgaande instemming van de franchisenemer nodig als hij van plan is om de franchiseovereenkomst te wijzigen of een afgeleide formule te exploiteren en deze plannen bepaalde in de Wet franchise genoemde financiële gevolgen hebben voor de franchisenemer. In de toelichting bij de franchisewet wordt geadviseerd om een drempelwaarde in de franchiseovereenkomst op te nemen. Een soort instemmingsrecht. Dit om te voorkomen dat een franchisegever zich verrijkt ten koste van de franchisenemer. Deze drempelwaarde geldt voor besluitvorming bij investeringen of kosten die de franchisenemer moet maken en beschrijft tot welk bedrag een franchisegever eenzijdig wijzigingen kan doorvoeren.
Bij wijzigingen die boven de drempelwaarde uitkomen, is instemming nodig van een meerderheid van de franchisenemers of van de franchisenemers waarop de wijzigingen van toepassing zijn.
Start nieuwe wet franchise
De nieuwe wet franchise gaat in per 1 januari 2021. Zodra de nieuwe franchisewet wordt gepubliceerd in het Staatsblad, is het grootste deel van de wet van kracht. De uitzondering hierop zijn de bepalingen over het concurrentiebeding, instemmingsrecht en de waardebepaling bij contractbeëindiging. Voor deze onderdelen is een overgangsperiode van twee jaar opgenomen. Maar veelal loopt een franchiseovereenkomst vijf jaar. Wanneer een franchiseovereenkomst met een franchisenemer vernieuwd moet worden, of er een nieuwe franchiseovereenkomst getekend gaat worden, dan kan direct een overeenkomst opgesteld worden conform de nieuwe wetgeving en die dus de gehele looptijd passend blijft.
